-Qaarsumi sillimanerunissaq pillugu ilitsersuut
Tassaarsuaqarsinnaanera
2017-imi ajunaarnersuaqarnerani sualummik Nuugaatsiaq
Illorsuit-llu eqqugaammata, Uummannap eqqaa tassaarsuaqarsinnaaneranut qaninnerusoq ersarissivoq.
2021-imi GEUS-imit misissuinerit ersarissitippaa ulorianartorsiorneq qanoq annertutigisoq aamma Uummannap nunaqarfiinut tamanut tunngasuusoq.
Taamaattumik nunaqarfinni tassaarsuaqarnissaanut ulorianartorsiorfimmiipputit, Karrat kangerluata kujataanit Imaluunniit Kigarsimamit qaqqat sisoorsinnaaneranit pilersitsisumik.
Ersarissumik oqaatigineqarsinnaanngilaq qaqugukkut qaqqat sisoorsinnaanerat taamaattorli aallaavittut oqaatigineqarsinnaavoq ullup qanorilinera aamma ukiup
qanorilinera apeqqutaatinnagu
qaqqaq sisoorsinnaasoq.
Aamma ima isumaqarpoq, aatsaat ukiorpassuit qaangiuppata tassaarsuaqarsinnaasoq taamaalilluni illit ilaquttatilluunniit ajunaarnersuaq misigissanngikkissi.
Taamaattorli qularutissaanngilaq tassaarsuit annertoorujussuarmik aserorterinissaat inunnullu mallinik qaartaarfiusuniittuni uloriarnartorsiortitsisinnaanerat.
Taamaattumik pingaaruteqarpoq, najungaqarfigisanni ulorianartorsiorfiusinnaasoq paasiniarluassallugu aamma qanoq isumannaatsumut pisinnaanissat paasiniassallugu.
Tassaarsuaqalinnginnerani
Illoqatitit tassaarsuqalernerani piareersakkit
Tassaarsuaqalernissaanut ilimasaarisoqassappat illillu qarsutsiviusinnaasumiillutit uninngaguit, najugaqaruit, suliguit imaluunniit atuaruit piffik
tamanna ingerlaannaq qimassavat. Qarsutsiviusinnaasoq qimassavat katersuuffissamullu ornigullutit.
Atisat nerisassat puiaasallunniit imermik imallit poortornissaannut piffissaqassanngilaq. Taamaattumik illugisanni ajunaarnersuaqalernerani poortukkamik piareersareersimanissaq isumassarsilluatsialaavoq, pisariaqarnerpaanik imaqartussamik.
Ilaquttatit oqaloqatigikkit
Ilaquttatit oqaloqatiginerani pilersaarusiornermilu inoqutippit tamarmik ilisimassagaat tassaarsuaqassagaluarpat qanoq iliornissartik.
Taamaalilluni uippakajaartoqalernissaq annikillissaaq qulakkeerneqassallunilu illoqutigiit tamarmik eqqissimanerusumik eqqarsarnissaat taamaalillunilu ajunaarnersuup nalaani qisuariarnerat sukkanerussalluni.
Tassaarsuaqalernissaanut ilimasaarisoqassappat illillu qarsutsiviusinnaasumiillutit uninngaguit, najugaqaruit, suliguit imaluunniit atuaruit piffik
tamanna ingerlaannaq qimassavat. Qarsutsiviusinnaasoq qimassavat katersuuffissamullu ornigullutit.
Atisat nerisassat puiaasallunniit imermik imallit poortornissaannut piffissaqassanngilaq. Taamaattumik illugisanni ajunaarnersuaqalernerani poortukkamik piareersareersimanissaq isumassarsilluatsialaavoq, pisariaqarnerpaanik imaqartussamik.
Ilaquttatit oqaloqatigikkit
Ilaquttatit oqaloqatiginerani pilersaarusiornermilu inoqutippit tamarmik ilisimassagaat tassaarsuaqassagaluarpat qanoq iliornissartik.
Taamaalilluni uippakajaartoqalernissaq annikillissaaq qulakkeerneqassallunilu illoqutigiit tamarmik eqqissimanerusumik eqqarsarnissaat taamaalillunilu ajunaarnersuup nalaani qisuariarnerat sukkanerussalluni.
Eqqaamallugu!
• Tassaarsuaq takuniarlugu sissamukanngilluinnarnissaq.
• Nammineq sissaliassanngilatit naak mallit tassaarsuaqarnerata kingorna nusutsikkaluarpata. Tassaarsuit malinnit arlalinnik malitseqartarput arlalinnillu malitseqarsinnaapput.
• Inuup arpassinnaaneranit tassaarsuaq sukkanerusarpoq. Taamaattumik isumannaatsumut pinissat tikillugu portunersamukarit.
• Tassaarsuaq takuniarlugu sissamukanngilluinnarnissaq.
• Nammineq sissaliassanngilatit naak mallit tassaarsuaqarnerata kingorna nusutsikkaluarpata. Tassaarsuit malinnit arlalinnik malitseqartarput arlalinnillu malitseqarsinnaapput.
• Inuup arpassinnaaneranit tassaarsuaq sukkanerusarpoq. Taamaattumik isumannaatsumut pinissat tikillugu portunersamukarit.
Sumiiffiit isumannaatsut ilisimakkit
Ataani nunap assingani Qaarsuni qarsutsiviusinnaasut killeqarfii, kiisalu nunaqarfimmi katersuuffissaq, ulluunerani meeqqerivik, takuneqarsinnaapput.
Nunap assinganik tassannga ilisimasaqarnissat pingaartuuvoq.
Ulitsinersuaqarfik = Ajutoorluinnarfinni tassaarsuaqarnerani sumiiffiit eqqu
Katersuuffik = Tassaarsuaqarnerata kinguninngua innuttaasut tamarmik ornitassaat.
Nunap assinganik tassannga ilisimasaqarnissat pingaartuuvoq.
Ulitsinersuaqarfik = Ajutoorluinnarfinni tassaarsuaqarnerani sumiiffiit eqqu
Katersuuffik = Tassaarsuaqarnerata kinguninngua innuttaasut tamarmik ornitassaat.
Tassaarsuaqarnerata nalaani
Tassaarsuaqalisssagaluarpat
Sissamiinnerni mallit assut nusutsippata sissamiit qimagutissaatit portunersamullu qimaallutit.
Inuit eqqanniittut kalerrikkit. Upalungaarsimasut politiillu
tassaarsuaqalerneranik
nalunaarutisigunik nunaqarfik kalerrisaariffiussaaq.
Tassaarsuaqarnerani kalerritsikkuit qarsutsiviusussaq ingerlaannaq qimassavat.
Taamaattumik umiatsiat, inigisat, suliffiit atuarfilluunniit ernertumik qimassavat. Pigisatit allat qimassavatit naak annaassangaluarukkilluunniit.
Qassutsinersuup nalaaniikkunnaarlutit isumannaatsumiileruit nunaqarfiup katersuuttarfiata tungaanukarit. Taamaalilluni kikkut ajunnginnersut imaluunniit maqaasisaqartoqarnersoq upalungaarsimasut paasilluarnissaanut qulakkiissavaat.
Sissamiinnerni mallit assut nusutsippata sissamiit qimagutissaatit portunersamullu qimaallutit.
Inuit eqqanniittut kalerrikkit. Upalungaarsimasut politiillu
tassaarsuaqalerneranik
nalunaarutisigunik nunaqarfik kalerrisaariffiussaaq.
Tassaarsuaqarnerani kalerritsikkuit qarsutsiviusussaq ingerlaannaq qimassavat.
Taamaattumik umiatsiat, inigisat, suliffiit atuarfilluunniit ernertumik qimassavat. Pigisatit allat qimassavatit naak annaassangaluarukkilluunniit.
Qassutsinersuup nalaaniikkunnaarlutit isumannaatsumiileruit nunaqarfiup katersuuttarfiata tungaanukarit. Taamaalilluni kikkut ajunnginnersut imaluunniit maqaasisaqartoqarnersoq upalungaarsimasut paasilluarnissaanut qulakkiissavaat.
Nalunaarsuutit
Nalunaarsuutit uku takutippaat sumut arpassanersutit nunaqarfiit tassaarsuarmik eqqungaappat. Nalunaarsuutit Uummannami sumi tamani nunaqarfiinilu tamani nappaatiterneqarsimapput.
Pingaaruteqarpoq nalunaarsuutit malinnissaat tassaarsuaqassangaluarpat.
Nalunaarsuutit uku peerneqassanngillat.
Tassaarsuaqarnerup kingorna
Isumannaatsumiigit
Tassaarsuaqarnerup kingorna sissaq nigorlugu ulorianartorsiorfik sapinngisaq tamaat qimassavat tassaarsuaq
siulleq amerlanernik anginersuarnillu malitseqarsinnaammat.
Nunaqarfinni kallerup inneranut attavik mobiilinullu attaveqaatit kipisinnaapput. Katersuuffiup eqqaani generatorimut ajornartorsiornermi atortartumut attavilernissaa periarfissaqarpoq taamaalillunilu kallerup inneqalissaaq kissartoqalissallunilu.
Angerlarsimaffissi nammineq kallerup inneqanngikkaluartoq kiassarsinnaagussiuk aammalu angerlarsimaffissi qassutsinersuup
nalaaniinngippat katersuuffik qimallugu angerlarsimaffissinnukarsinnaavusi ikiortissat nunaqarfimmut takkunnissaasa tungaanut. Katersuuffiusoq qimanngisaannaruk illit ilaquttavillu nalunaarsoqqaartussaammata.
Taamaasilluni pisortat illit/ilissi ajunngitsusi ilisimaniassammassuk.
Ikiuisussat aggerput
Nunaqarfiit tassaarsuaqalissagaluarpat ikiuisussat avataanit tikissapput.
Kalaallit Nunaanni Politiit, Issittumi Sakkortooqarfik Avannaatalu Kommunianit Upalungaarsimasut ataatsimoorlutik nunaqarfimmut sukkanerpaamik nunaqarfimmiut pisariaqartitaannik ikiorneqassapput.
Pisariaqartinneqassappat illit ilaquttatillu nunaqarfimmit isumannaatsumut ingerlanneqassaasi.
Ajunaarnersuarmi pisariaqarnerpaanik poortugaq ukuninnga imaqartariaqarpoq:
- Ikiueqqaarnermi karsi
- Radio imaluunniit VHF
- Mobiili
- Imeq puiaasamiittoq
- Ukiup qanorilinera naapertorlugu atisassamaatit
- ullut pingasunut nerisassat qillertusaaniittut (imaanngilaq aatsaat ullut pingasut qaangiuppata ikiorneqassasutit. Taamaallaat pisunut tamanut piareersimanissap qulakkeernissaa pineqarpoq)